Cyberveiligheid

Waar het om draait is risicomanagement. Niet alleen van degene die verantwoordelijk is, maar van de gehele organisatie. De techniek en andere maatregelen kunnen veel leed voorkomen. Alertheid van alle collega's helpt schade voorkomen of minimaliseren als de techniek een keer faalt. Om leden zo goed mogelijk te ondersteunen werken we samen met het Digital Trust Center (DTC) van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Praktische hulpmiddelen om digitaal veilig te werken

Via vijf basisprincipes kan elke ondernemer aan de slag om zijn digitale veiligheid te organiseren. De maatregelen zijn toegankelijk en praktisch. Wacht dus niet langer en ga direct aan de slag zodat jouw bedrijf weerbaarder is tegen cyberrisico's. De basisprincipes zijn vooral handig voor mkb-bedrijven.

Hieronder zetten we de vijf basisprincipes om basisveiligheid te organiseren en vijf stappenplannen die jij kan gebruiken onder elkaar. 

Basisprincipe 1: inventariseer de kwetsbaarheiden in je onderneming

Inzicht in de risico's maakt het makkelijker om de weerbaarheid tegen cyberdreigingen te vergroten. Goed inzicht in de kroonjuwelen van je onderneming maakt dat je zelf een afgewogen keuze kunt maken in waar je beste in kunt investeren wat betreft maatregelen en welke risico's je accepteert. Mocht zich ooit een cyberincident voordoen, voorkom je met de inventarisatie dat je iets over het hoofd ziet en wordt het makkelijker om hoofd- en bijzaken van elkaar te onderscheiden. Bij risico's kijk je naar:

• Beschikbaarheid: hoe erg is het dat een systeem het niet meer doet?
• Integriteit: hoe erg is het dat bepaalde gegevens niet juist zijn?
• Vertrouwelijkheid: hoe erg is het dat gegevens naar buiten lekken?

Stappenplan voor een risicoanalyse

Stap 1: bepaal wat je wil beschermen

Om je risico's te kunnen identificeren, begin je met het in kaart brengen van je zogenaamde 'kroonjuwelen'. Dit is wat waarde heeft voor jouw bedrijf. Jouw kroonjuwelen kunnen bijvoorbeeld digitale gegevens zijn zoals klantgegevens, unieke ontwerpen, specifieke kennisproducten, recepturen, productiemethoden of productkenmerken. Denk ook aan gegevens over je medewerkers, omzet of financiële gegevens. Als laatste kun je ook de reputatie van je bedrijf onder jouw kroonjuwelen scharen.

Stap 2: identificeer de risico's

Met een goed beeld van wát het is dat je wilt beschermen, kun je ook de waarde ervan bepalen. Dit is nodig omdat je in deze stap gaat identificeren welke risico's er zijn. Wanneer een kroonjuweel een hogere waarde heeft, resulteert dit meestal ook in grotere risico's. Risico's kom je in verschillende vormen tegen. Zo kun je denken aan een kwetsbaarheid in een informatiesysteem, brandgevaar of onhandigheid van een medewerker. Een medewerker kan per ongeluk belangrijke data verwijderen. Een medewerker kan ook verleid worden om een bestand te openen waardoor een hacker toegang krijgt tot jouw waardevolle bedrijfsmiddelen of kroonjuwelen. Er zijn verschillende methoden om risico's te identificeren:

• Ten eerste kun je kijken naar wat je al eens bent tegengekomen in je bedrijf. Bijvoorbeeld het verliezen van bestanden of een stroomstoring.
• Ook voor jouw onderneming geldende wet- en regelgeving kan risico's aan het licht brengen. Zo kan bijvoorbeeld de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) het risico op een datalek concreet maken.
• Weet dat er ook partijen zijn die je kunnen helpen om je risico's in kaart te brengen. Dit zijn bijvoorbeeld consultants, accountants, boekhouders of juridisch adviseurs.

Stap 3: analyseer de gevonden risico's

Als je een beeld hebt van de risico's die een gevaar vormen voor je kroonjuwelen, kom je bij de stap om de risico's te analyseren. Als de gebeurtenis zich voltrekt, wat voor gevolg brengt dat dan met zich mee? Hoe groot is de kans dat het risico zich voordoet? Een inzicht krijgen in de kans en gevolgen is niet altijd even makkelijk. Denk bijvoorbeeld aan de gevolgen van reputatieschade. De kans dat het gebeurt is misschien niet zo groot, maar als het gebeurt, en klanten vertrouwen je niet meer, kan het schadebedrag snel oplopen. Om de kans en gevolgen beter te kunnen bepalen, kun je gebruik maken van een kwalitatieve of een kwantitatieve methode.

• Kwalitatief
  Bij een kwalitatief beeld praat je niet direct in cijfers en bedragen. Je kunt in het geval van een kwetsbaarheid bijvoorbeeld kijken of het makkelijk is om deze te misbruiken. Daarnaast kan je denken aan het motief dat een hacker kan hebben. Om zo'n kwalitatieve methode in kaart te brengen kan je termen als 'Laag', 'Medium' of 'Hoog' gebruiken om de kans en gevolgen weer te geven.
  
  
• Kwantitatief
  In het geval van een kwantitatief beeld praat je wel in cijfers en bedragen. Je kunt formules gebruiken om zowel de kans, als de gevolgschade te bepalen. Om aan deze cijfers te komen, kun je bijvoorbeeld naar statistieken uit het verleden kijken. Hoe vaak heb je het afgelopen jaar bijvoorbeeld een stroomstoring gehad waardoor de computersystemen het niet meer deden? Is dat er één of geen, dan zal je dit anders inschatten dan wanneer dit twintig keer is gebeurd. Vaak worden boven genoemde methoden samen gebruikt. De uitkomsten zullen je helpen in de volgende stap om te bepalen welke actie passend is.

Vaak worden boven genoemde methoden samen gebruikt. De uitkomsten zullen je helpen in de volgende stap om te bepalen welke actie passend is.

Stap 4: besluit wat je gaat doen

Nu je de risico's in kaart hebt en een beeld hebt van de kans en de gevolgen, kun je overgaan tot het nemen van besluiten. Iedere keuze kan jou geld kosten. Daarom is het belangrijk om goed te bedenken waar je in investeert. Een hulpmiddel hierbij is deze risicomatrix waarbij je een indicatie krijgt van te nemen acties per risico. Er zijn vier mogelijke acties die je kunt nemen bij een risico. Deze vier acties variëren per kans en gevolg. Let op: dit is een versimpeling. Er zijn methodes waarbij tenminste negen, zestien of zelfs 25 of meer vakjes worden gebruikt. In dit geval gaat het om de basis:

• Accepteren: je weet dat je een risico loopt maar je accepteert het risico. In dit vak gaat het vaak om risico's met een kleine kans en kleine gevolgen.
• Oplossen: je neemt maatregelen waardoor je het risico zoveel mogelijk beperkt en mogelijk zelfs kunt uitsluiten. In dit vak plaats je risico's met een grote kans en kleine gevolgen. Bijvoorbeeld: maak een back-up om het verlies van bestanden te voorkomen.
• Overdragen: je verschuift het risico naar een ander door bijvoorbeeld een verzekering af te sluiten. Een goed voorbeeld hiervan is een brandverzekering. Plaats in dit vak de risico's met een kleine kans maar met grote gevolgen.
• Stoppen: je voert de activiteiten waarop je een risico loopt, niet meer uit. In dit vak horen risico's met een grote kans én grote gevolgen.

Hoe hierna verder?

Na het nemen van besluiten ben je er nog niet. Het is van belang om risico’s van tijd tot tijd opnieuw te bekijken. De markt, jouw bedrijf, maar ook de technologie staat niet stil. Het kan dus zijn dat jouw omgeving of jouw bedrijf is veranderd waardoor er nieuwe risico's zijn ontstaan of bestaande risico's in kans of gevolg veranderd zijn. Wees je hiervan bewust! Bespreek je (digitale) risico's daarom periodiek met jouw bedrijfsadviseur, partner(s), accountant en anderen die hierin een rol spelen.

Basisprincipe 2: kies veilige instellingen voor apparatuur en software

Basisprincipe 3: voer updates uit voor je software en apparatuur

Basisprincipe 4: beperk de toegang tot data en services

Basisprincipe 5: voorkom virussen en andere malware

Basisscan Cyberweerbaaheid

Bovenstaande adviezen en bijbehorende acties gelden uiteraard voor alle medewerkers van het bedrijf. Ook hierin geldt het principe dat de ketting zo sterk is als de zwakste schakel. Dit begint bij bewustwording van de risico's en deze ook bespreekbaar met elkaar te maken. Zijn alle bovenstaande adviezen opgevolgd en alle stappen doorlopen? Doe dan de Basisscan Cyberweerbaarheid en ontdek hoe jouw bedrijf ervoor staat! Of doe via deze link de Cyber Risico Scan waarmee je inzicht krijgt in de status van de beveiliging van jouw bedrijfsnetwerk.

Praktische instructiefilmpjes voor je medewerkers via Samen Digitaal Veilig

Speciaal voor jou als lid van Bouwend Nederland mag je tot en met maart 2024 gratis gebruikmaken van de uitgebreide plus-versie in het platform Samen Digitaal Veilig. Het platform helpt je met het slim invoeren van een paar simpele maatregelen die jouw digitale veiligheid snel verhogen!      

• Een half jaar gratis toegang tot de plus-versie van Samen Digitaal Veilig
• Praktische online begeleidingssessie
• Online trainingsprogramma voor medewerkers (20 leerzame video’s)
• Checklists waarmee je inzicht krijgt in hoe het staat met jouw digitale veiligheid
• Een dashboard waarop je jouw voortgang kunt zien

Vanaf april 2024 betaal je 50% van het reguliere tarief. De basisversie van Samen Digitaal Veilig is altijd gratis voor leden van Bouwend Nederland.

Bekijk hier ook de handleiding Brandoefening Digitale Veiligheid.

Online training Digitaal Veilig

Liever via een online training praktische tips opdoen en met andere ondernemers ervaringen uitwisselen? Ook dat kan! We bieden via onze Academy een online training Cybersecurity aan. Deelnemers geven de training hoge cijfers. Zo ook Gebr. Meijer Bouwbedrijf. "Het was een duidelijke, interactieve training met goede praktijkvoorbeelden en een trainer die duidelijk veel verstand had van wat hij vertelde."

Getroffen! Wat nu?

De risico's van een hack kunnen groot zijn. Een hack kan de bedrijfsvoering verstoren of stilleggen, maar kan ook leiden tot reputatieschade. Dat is bijvoorbeeld het geval als gegevens van klanten of zakelijke relaties op straat komen te liggen.

Vermoed je dat er sprake is van een hack? Kom dan snel in actie, voorbereiding is namelijk het halve werk. Dit helpt ook bij het verrichten van de aangifte (of een verzekerings- of aansprakelijkheidsclaim). Elke vorm van cybercrime is namelijk strafbaar. Bekijk hier wat je kunt doen als je getroffen bent.

Ook hebben we een praktisch cybernoodplan voor je: Cybernoodplan Nederlandstalig of in het Engels: Cybernoodplan Engelstalig.

Bouwend Nederland Cyberverzekering

Met de tips op deze pagina maak je je bedrijf weerbaarder tegen digitale criminaliteit. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen. Mocht er tóch iets misgaan, dan kan de Bouwend Nederland Cyberverzekering je beschermen tegen de gevolgen van onder andere hacks, ransomware en datalekken.

Podcast

In deze podcast een gesprek met met Jos Bruining. Hij is eigenaar van een bouwbedrijf en stond in 2017 voor de vraag om €10.000 euro te betalen aan internetcriminelen om zijn bouwonderneming te redden. Jeroen Molenaar (digitale veiligheidsexpert) vertelt in de podcast hoe je er eenvoudig achter komt of jouw onderneming goed beveiligd is.

Beluister hier de podcast!

Slachtoffer cybercrime: hoe ga je ermee om?

In een driedelige videoreeks praat Dennis Mollet met twee lidbedrijven die werden getroffen door ransomware. Wat gebeurde er precies en hoe hebben zij gehandeld? Ook praat Dennis met Vincent Stittelaar van het Cybercrimeteam van de Politie Eenheid Den Haag. Hij legt uit welke ontwikkelingen zij zien en wat mkb'ers kunnen doen.