Kosten en vertragingen woningbouw rijzen de pan uit door onnodige stikstofberekeningen
Donderdag 9 februari 2023
Bouwend Nederland liet het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) onderzoek doen naar de effecten van het wegvallen van de bouwvrijstelling voor de nieuwbouw van woningen. Deze bouwvrijstelling verviel op 2 november 2022 na de uitspraak van de Raad van State in de Porthoszaak. Het rapport toont aan dat de kosten hierdoor dit jaar oplopen tot meer dan € 100 miljoen. Daarnaast moeten we veel onnodige berekeningen maken om keer op keer te laten zien dat de nadelige gevolgen voor de natuur nihil zijn. Het kabinet zit vast in een papieren werkelijkheid en heeft weinig aandacht voor de huizenzoeker en weggebruiker. Het rapport toont aan dat er snel een drempelwaarde moet komen.
“Het is lastig te begrijpen waarom we het elkaar zo ingewikkeld maken,” benadrukt Joep Rats, directeur beleid en vereniging bij Bouwend Nederland.“ Door de uitspraak van de Raad van State is een piekbelastersaanpak gekomen, maar er is tot nu toe veel te weinig aandacht hoe we vergunningverlening voor woningbouw en infra gaan versnellen. Daarnaast wordt geen rekening gehouden met investeringen die nodig zijn om woonwijken bereikbaar te houdenWe zijn alles tot achter de komma aan het uitrekenen, en vergeten met welke uitgangspunt we zijn begonnen. Versterk de natuur, help de PAS melders en schep weer ruimte voor bouwactiviteiten.
Aandacht in de media
- Lees ook het NRC-artikel Bijna honderdduizend woningen vertraagd door wegvallen 'bouwvrijstelling'
- Download het NOS-artikel 'Vertraging bij alle nieuwbouw na schrappen stikstofvrijstelling' (pdf)
- Download het NRC-artikel '100.000 woningen fors vertraagd' (pdf)
- NOS Journaal 20:00 uur 10 februari (vanaf 15:05 min)
De belangrijkste conclusies uit het rapport
- Op basis van afstand ligt ongeveer 20% van de nieuwbouwprojecten op kritieke afstand van N2000-gebieden. Dat zijn tussen de 135.000 – 180.000 nieuwbouwwoningen.
- Voor een zeer groot gedeelte van deze nieuwbouw staat op voorhand al vast dat de nadelige gevolgen voor de natuur niet meetbaar zijn.
- Desondanks moet voor alle (tienduizenden) bouwprojecten een berekening worden voorgelegd waaruit dit blijkt.
- Daarboven op komen de onderzoekskosten en vertraging voor het bedrijfsleven. Die onderzoekskosten bedragen t/m 2027 ruim 340 miljoen euro en vele maanden van vertraging. En dat voor onderzoeken waarvan de uitkomst vooraf al vaststaat.
- De extra (inhuur-)kosten en tijd voor provincies en gemeenten om de onderzoeken weer te controleren komen hier nog bij.
- Bij deze berekeningen is ervan uitgegaan dat de komende jaren géén nieuwe normen of veranderingen in de rekenmethodieken komen en dat er voldoende rekencapaciteit is. Voor beide aannames is het zeer aannemelijk dat ze wél worden aangepast en onvoldoende zijn. Dit maakt woningbouw en infra nog complexer en zal leiden tot verdere administratieve lasten en vertraging voor bedrijfsleven, provincies en woningzoekenden.
Proportionaliteit ver te zoeken
De proportionaliteit in het beleid is ver te zoeken aangezien de gevolgen hiervan effect hebben op de gehele woningbouwproductie van 23 miljard in 2023. Als direct gevolg zal in 2023 bijna 700 miljoen euro aan nieuwbouwinvesteringen uitvallen. Het rapport toont wederom aan dat het effect van woningbouw op natuurverslechtering vaak afgerond 0,00 is, maar desondanks enorme extra kosten gemaakt moten worden en onnodige vertraging veroorzaakt wordt.
De oplossingen zijn dichtbij
- Reserveer structureel per N2000-gebied in een stikstofbank een bescheiden hoeveelheid mol/ha/jaar voor woningbouw en infra (voor zowel energie als vervoer). De ruimte kan direct komen uit de uitvoering van bronmaatregelen en piekbelastersaanpak.
- Beperk, zolang de ruimte er nog niet is, de administratieve lasten door snelle vereenvoudiging van het AERIUS-model voor de bouwsector.
- Voer een drempelwaarde in voor de bouwsector, zodra er sprake is van voldoende generieke stikstofruimte. Zet tot die tijd géén slot op de mogelijkheden voor intern/extern salderen voor woning-/infrabouw.
Gerelateerd nieuws
De afgelopen jaren investeerde Ploegam flink in schoon en emissieloos bouwen. Dat levert hen veel mooie opdrachten op van RWS, waterschappen en gemeenten. Dankzij slimme samenwerkingen met wind- en zonneparken creëren ze hun eigen laadpleinen, waarvan ook andere bedrijven gebruik kunnen maken. Het opladen van de megaboxen gebeurt volledig datagestuurd. Hun belangrijkste tip voor collega-aannemers: stap nu op die trein.
Op 6 maart gaf de Raad van State, in wederom een tussenvonnis, nog geen groen licht voor de aanleg van de nieuwe wegverbinding van de A15 met de A12. Daarmee is na zeven jaar procederen nog steeds geen duidelijkheid gekomen, al is het tracébesluit bijna in orde. Gevolg van deze uitspraak is dat er binnen een half jaar nadere onderbouwing voor het extern salderen moet komen. Hierdoor is voor opdrachtgevers en bedrijfsleven nog geen definitieve duidelijkheid gekomen over hoe infrastructuurprojecten die op stikstof vastliepen weer opgestart kunnen worden.
Het aanhoudende stikstofprobleem is al jaren een groot struikelblok voor de aanleg van nieuwe wegen. In de periode tot 2030 krijgen weggebruikers te maken met extra files en €400 miljoen extra filekosten. Ook lopen woningzoekers een groot risico op vertraging van de bouw van 460.000 nieuwe huizen. Daarnaast zorgt dit voor een productieverlies voor wegenbouwers van €1,2 miljard. Deze cijfers komen uit een onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in opdracht van Bouwend Nederland. Woensdag 6 maart doet de Raad van State uitspraak in het wegenproject ViA15. We hopen dan perspectief te krijgen onder welke nieuwe juridische voorwaarden nieuwe aanleg weer mogelijk wordt.