Een blinde vlek die de nieuwe scoringsmethode verhelpt, is het ontbreken van scoringsgronden wanneer de aannemer wordt gevraagd een ontwerp zo duurzaam mogelijk te realiseren. Hierdoor kunnen ondernemers vanuit hun expertise en vakmanschap zelf bedenken hoe een ontwerp moet worden uitgevoerd, en dit stimuleert innovatie. Het bieden van deze ruimte met de focus op duurzaamheid heeft nu een plaats gekregen in onze beoordeling. Er is gekozen voor een score van 4,5 omdat een minimumeis duurzaamheid tot minder ambitieuze resultaten leidt dan het stellen van gunningscriteria waarin de lat hoger wordt gelegd. Wanneer er minimaal vijf jaar onderhoud aan de opdracht wordt toegevoegd, ontvangt de aanbesteding een extra half punt. Als wordt voldaan aan het gunningscriterium voor de maximale score heeft dat voorrang.
Duurzame bepalingen in contracten
In contracten, vooral in de infrastructuur, wordt steeds vaker opgenomen dat er dient te worden gewerkt met elektrische voertuigen en werktuigen. Het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) gaat ertoe leiden dat deze voorschriften steeds vaker in contracten worden opgenomen, wat de investeringsbeslissingen van ondernemers beïnvloedt. Uiteraard zijn voorschriften een minimumeis en dus minder stimulerend dan gunningscriteria. Ditzelfde geldt voor het voorschrijven van minimumeisen aan het MKI-gehalte van beton- en asfaltproducten in contracten. Daarom worden hiervoor bonuspunten toegekend. Deze bonuspunten gelden alleen voor aanbestedende diensten die geen duurzame gunningscriteria hanteren of alleen werken met de CO2-prestatieladder.
Toekomstclausule om innovatie en duurzaamheid te stimuleren
Nieuwe innovaties en technieken volgen elkaar razendsnel op. Om tijdens een opdracht al bij de tijd te blijven, kunnen er clausules worden opgenomen in (meerjaren)contracten. Hierin kan de mogelijkheid om met kansrijke innovaties te gaan werken worden opgenomen. Sommige clausules nemen zelfs extra budget op voor nieuwe technologieën en extra duurzaamheid. Daarmee staan zowel opdrachtgever als ondernemer niet stil tijdens de looptijd van een contract. Om de toepassing van duurzame clausules in contracten te stimuleren, geven wij een bonuspunt aan iedere opdrachtgever die deze keuze maakt en nog niet de maximale score heeft. Dit bonuspunt kan onder andere worden behaald door ondernemers de kans te geven hun duurzame ideeën aan de aanbesteder voor te leggen in het kader van het initiatief Duurzaamheidsbuffet.
Opzet van onze scores
Het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland scoort alle aanbestedingen afzonderlijk en berekent de gemiddelde score over het aantal geregistreerde aanbestedingen. Het klassement wordt vastgesteld door de rangschikking van de gemiddelde scores.
Er geldt een minimum van zeven geregistreerde aanbestedingen om representatieve scores te kunnen krijgen.Een aanbesteder krijgt een hogere score naarmate duurzaamheid zwaarder weegt bij het gunnen op beste prijs-kwaliteitsverhouding. Ook een bouwteam kan een zeer geschikt instrument zijn om duurzame ambities te realiseren. Een bouwteam krijgt een maximale score als duurzaamheid is benoemd als prioriteitsdoel en een gemiddelde score als het een van de projectdoelstellingen is. Een kleine score wordt gegeven als duurzaamheid alleen in een aanbesteding voorkomt in de vorm van eisen of verplichtingen. Er ontbreekt dan een stimulans die nodig is om te groeien naar het niveau dat de milieudoelstellingen van de nabije toekomt worden waargemaakt.
Toegekende scores:
Onderstaande scores werden ook in voorafgaande edities toegekend.
- 6 punten: Duurzame gunningscriteria met onderscheidend vermogen: vanaf € 500.000 of 40%
Bouwteam met duurzaamheid als prioriteitsdoel
- 3,5 punt: Duurzame gunningscriteria met onderscheidend vermogen: beneden € 500.000, beneden 40%
Duurzame gunningscriteria met onderscheidend vermogen zonder opgave van bedrag of percentage
Bouwteam met duurzaamheidsopgave, maar ander prioriteitsdoel
- 1 punt: CO2-prestatieladder of duurzaam gunningscriterium met zeer laag bedrag/percentage
- 0,5 punt: Geen duurzaam gunningscriterium, wel duurzaam kenmerk (eis, selectiecriterium, opdrachtbeschrijving) 0 punten: Geen duurzaam gunningscriterium en geen duurzame kenmerken
Verantwoording aanpassingen puntentellingen
We hebben overleg gevoerd met een selectie van aanbestedende diensten. Hierbij waren Rijkswaterstaat, ProRail en vertegenwoordigers van de gemeenten, provincies en waterschappen betrokken. De resultaten van dat overleg zijn vervolgens voorgelegd aan de Beleidsadviescommissie Duurzaamheid van Bouwend Nederland. Aansluitend hebben tests plaatsgevonden om te ervaren of de voorgestelde aanpassingen werkbaar zijn.
Nieuwe scores met ingang van aanbestedingsjaar 2023:
- 5 punten: Ontwerp en realisatie met zeer hoge duurzaamheidseisen inclusief minimaal 5 jaar onderhoud
- 4,5 punt: Ontwerp en realisatie met zeer hoge duurzaamheidseisen exclusief meerjarig onderhoud
- 1 bonuspunt: Alleen als toegekende score is 0, 0,5 of 1: Duurzame standaardeis MKI in bestek
- 0,5 bonuspunt: Alleen als toegekende score is 0, 0,5 of 1: Duurzame eisen emissievrij/-arm
- 1 bonuspunt: Ruimte voor innovaties in het contract (maximale score blijft 6)
