Publicatie duurzame installaties bevordert goed gesprek

"De kracht van deze publicatie is dat alle relevante brancheorganisaties er hun handtekening onder hebben gezet", stelt directeur Ferry van Wilgenburg van Kesselaar & Zn. Hij gebruikt de publicatie als basis voor het gesprek met opdrachtgever en installateur. "Nog vaak zijn de verschillende disciplines eilanden die elk voor hun eigen belang gaan. Maar als je het hebt over woningrenovatie met installaties, dan heb je elkaar nodig. De installatie kan pas optimaal functioneren als de bouwkundige schil akkoord is." Van Wilgenburg zoekt daarom heel bewust zijn partners uit. "We werken alleen met opdrachtgevers en installateurs met wie we een goed gesprek kunnen voeren."

Samenhang isoleren, ventileren, installeren

Technisch innovatiemanager Dick van Ginkel houdt zich nu bij TBI WOONlab vooral bezig met nieuwbouw. Maar hij heeft een sterke affiniteit met de integrale samenhang van installaties met de bouwkundige schil. "In deze brochure wordt de samenhang tussen isoleren, ventileren en installeren benadrukt. Zo wordt in de dagelijkse praktijk het belang van goede luchtdichtheid en ventilatie nog vaak onderschat." Het is alles bij elkaar een omvangrijke publicatie geworden. Daarom is men nu bezig om nog een online stroomschema te maken. "Je wil dat de inhoud van deze publicatie voor een brede groep begrijpelijk is, van de projectleider en de werkvoorbereider tot de vakman die de renovatie uitvoert."

Huurders goed blijven informeren over installaties

In deze publicatie is bewonersgedrag beperkt meegenomen. Toch speelt gedrag een zeer belangrijke rol, zeggen beide ondernemers. Van Ginkel: "Monitoring is belangrijk. Als eerste omdat je bij duurzame installaties inzicht nodig hebt in de prestaties om het systeem te optimaliseren. Maar ook omdat bewonersgedrag invloed heeft op de energieprestatie. Denk aan een gezin waar elk gezinslid elke dag lang onder de douche gaat, of aan een echtpaar dat de temperatuur het liefst constant houdt op 24 graden. Huurders krijgen vaak veel informatie in het begin, maar daarna houdt het op. Je kan bewoners na renovatie beter nog één stookseizoen coachen, een gezamenlijke taak van corporatie en aannemer." 

Warm wonen en koel slapen

Kesselaar & Zn. werkt regionaal en doet vooral renovatieprojecten voor woningcorporaties. Van Wilgenburg: "Corporaties sturen steeds vaker op het beperken van de warmtevraag. Aandacht voor het binnenklimaat komt dan op de tweede plek en wordt nog onvoldoende beoordeeld in de EI label systematiek. Zo kan een woning die op papier heel energiezuinig is, in de praktijk slecht geventileerd zijn. Bewoners zetten dan de ramen open waardoor er veel warmte verloren gaat. Een andere veelgehoorde opmerking is dat bewoners in de slaapkamer graag een koelere temperatuur hebben dan in de woonkamer. Mogelijk komen hier meer decentrale oplossingen voor."

Opschalen renovatieaanpak

Van Wilgenburg heeft met twee andere aannemers de Noord-Hollandse Duurzaamheidsalliantie opgericht. "Deze samenwerking is een antwoord op de vraag naar opschaling. Het klinkt logisch, eenzelfde renovatieaanpak voor hetzelfde woningtype en dan in een treintje door. Toch is het in de praktijk minder simpel; bewoners hebben vaak zelf aanpassingen gedaan in de woning. Maar ik ben nog steeds voor. Je hebt snelheid en efficiency nodig om de enorme verduurzamingsopgave te realiseren. De uitdaging waarvoor we staan vraagt om zoveel mogelijk standaard renovatieconcepten en prefab-elementen. Elke manier om complexiteit te ontrafelen, zoals deze publicatie, helpt daarbij."

Hergebruik van materialen

Ook hergebruik van materialen is een belangrijke pijler van het Nederlandse klimaatbeleid. Van Ginkel: "De bestaande bouw is onze grootste grondstoffenbank. Toch wordt slechts 8% van het bouwmateriaal hergebruikt. Dat percentage zal flink omhoog moeten en circulaire hubs spelen daarin een belangrijke rol." Van Wilgenburg doet nu een proefproject met circulaire materialen, waaronder sanitair. "Veel bouwers vinden hergebruik ingewikkeld, maar ik ben ervan overtuigd dat hier grote (milieu)winst te behalen valt. Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben en in 2030 al 50% minder primaire grondstoffen gebruiken. Wees voorbereid."