ZZP
De zzp'er heeft sinds het begin van deze eeuw een enorme opmars gemaakt op de Nederlandse arbeidsmarkt, ook in onze sector. Steeds meer werkenden kiezen zelf bewust voor het zzp-schap en kunnen, mede door de krapte op de arbeidsmarkt, overal aan de slag. Steeds meer bouw- en infrabedrijven maken dan ook gebruik van zzp'ers en tegelijkertijd worstelen veel bedrijven ook met onduidelijkheid in regelgeving bij de inzet van zzp'ers.
Werken met zzp'ers vanaf 2025
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren of je wel op de juiste manier werkt met zzp'ers. Werk jij ook met zzp'ers? Wat betekent dit voor jouw organisatie? Er komt veel op je af, dat snappen we. Wij staan voor je klaar. Op deze pagina vind je meer informatie over werken met zzp'ers in de bouw en infra. We hebben diverse hulpmiddelen voor je, zoals een modelovereenkomst en een praatstuk, speciaal samengesteld voor onze sector.
Feiten en cijfers
Het aantal zzp'ers in onze sector is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek de afgelopen tien jaar verdubbeld naar ongeveer 230.000. De sterk gestegen werkgelegenheid in de bouw en infra is dan ook grotendeels ingevuld door de zzp'ers. De gemiddelde tarieven liggen rond de €50 per uur.
De enorme toename van het aantal zzp'ers in onze sector roept ook de vraag op of al deze zzp'ers over alle kenmerken beschikken van zelfstandig ondernemerschap. Zijn de zzp'ers verzekerd voor bepaalde risico's zoals arbeidsongeschiktheid? De huidige wet- en regelgeving geeft onvoldoende houvast voor ondernemers die gebruik maken van zzp'ers en ook voor de zzp'ers zelf.
Wet DBA
De bestaande wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) beoogt via het bijeenbrengen van bestaande maar versnipperde regels over zzp'ers, de inzet van deze groep enigszins in goede banen te leiden. Dat voornemen heeft echter alleen maar tot veel (politieke en maatschappelijke) kritiek en onrust onder opdrachtgevers en zzp'ers geleid. De blijvende onduidelijkheid en onzekerheid over de fiscale en arbeidsrechtelijke status van een zzp'er heeft tot kopschuwheid bij partijen geleid.
De onduidelijkheid heeft uiteindelijk ook geleid tot een "handhavingsmoratorium" hetgeen wil zeggen dat de Belastingdienst is gestopt met het controleren op de juiste inzet van zzp'ers. Dit heeft mogelijk ook geleid tot een toename van het aantal zzp'ers in Nederland en ook in onze sector.
Standpunt Bouwend Nederland
Flexibiliteit in onze conjunctuurgevoelige sector is en blijft noodzakelijk om op een gezonde manier te kunnen meebewegen in een steeds veranderend economisch landschap. Het werken met zelfstandige ondernemers (zzp’ers) is hierbij essentieel.
De echte zzp’er kenmerkt zich door vakkundigheid, gecombineerd met ondernemerschap en alle eigenschappen die daarbij horen. Bouwend Nederland pleit voor maximale helderheid en zekerheid vooraf voor het werken met zzp’ers, zowel voor de opdrachtgevers als voor de zzp’ers.
Politieke oplossingsrichtingen
Er is een breed politiek draagvlak om mogelijke misstanden bij het werken met zzp'ers te voorkomen en om ervoor te zorgen dat alle werkenden, dus ook zzp'ers, beschikken over een arbeidsongeschiktheidsverzekering en een oudedagsvoorziening.
Het huidige kabinet neemt maatregelen langs drie lijnen:
- Gelijker speelveld De (financiële) verschillen tussen diverse contractvormen terugbrengen, onder andere door het afbouwen van fiscale voordelen, een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en deelname aan een pensioenregeling.
- Verduidelijking van de regels bij de beoordeling van de arbeidsrelatie Verduidelijken wanneer wel en wanneer niet sprake is van een gezagsverhouding.
- Verbetering van de handhaving op schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst Samenwerking tussen de Belastingdienst en sectoren om onzekerheid en onrust op de arbeidsmarkt te voorkomen richting het opheffen van het handhavingsmoratorium. En het opheffen van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025.
Bouwend Nederland volgt al deze maatregelen op de voet en behartigt de belangen van de leden met behulp van de expertise van onze leden in de klankbordgroep zzp.
Uitwerking van de politieke oplossingsrichtingen
Inmiddels zijn al een aantal voorstellen gedaan door het vorige kabinet en huidige kabinet.
Zo is er een Wetsvoorstel verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie. Dit wetsvoorstel zou het huidige wettelijke kader moeten verduidelijken voor bedrijven en zzp'ers. Daarnaast is in het wetsvoorstel een minimumtarief opgenomen van rond de 33 euro per uur die geldt als indicatie voor een dienstverband als het tarief lager is. Dit wetsvoorstel zou in moeten gaan per 1 januari 2026 maar de verwachting is dat het wetsvoorstel in ieder geval wordt aangepast waarbij met name het onderdeel "inbedding" minder fors is opgenomen.
Bouwend Nederland heeft met behulp van de klankbordgroep zzp een reactie ingestuurd op dit wetsvoorstel.
Daarnaast is recent het Wetsvoorstel basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie.
In het kort staat in het wetsvoorstel dat iedere zzp'er dient te beschikken over een arbeidsongeschiktheidsverzekering waarbij de publieke basisverzekering maximaal € 195 euro per maand gaat kosten en die na een jaar 70% van het loon (tot maximaal het wettelijke minimumloon) uitkeert bij arbeidsongeschiktheid. Een zogenaamde "opt-out" is mogelijk zolang het alternatief minimaal gelijkwaardig is.
De Belastingdienst heeft informatie over haar handhavingsplan gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie. Begin september hebben de verantwoordelijke ministeries tevens hun "zienswijze" gepubliceerd op de afschaffing van het handhavingsmoratorium en de wijze waarop de ministeries het handhaven per 2025 willen gaan vormgeven.
Bouwend Nederland is momenteel in gesprek met de Belastingdienst en de betrokken ministeries over deze zienswijze. Meer informatie over handhaving is opgenomen in de paragraaf hieronder.
Downloads bij politieke ontwikkelingen
Handhaving door de Belastingdienst
De Belastingdienst gaat per 1 januari 2025 weer controleren op de juiste inzet van zzp'ers en handhaven op schijnzelfstandigheid. Bouw- en infrabedrijven die niet volgens wet- en regelgeving werken met zzp'ers, en waarbij sprake blijkt van een dienstverband, lopen hierdoor het risico op een boete en naheffing.
Bij het handhaven kan de Belastingdienst naheffen met terugwerkende kracht tot januari 2025 en niet verder terug (behalve in geval van kwaadwillendheid en bij het niet opvolgen van een eerder gegeven aanwijzing).
Voorbeeld: Als een controle plaatsvindt in juli 2025 dan wordt in de regel gecontroleerd over de periode van januari 2025 tot en met juni 2025.
In de recent gepubliceerde zienswijze is tevens opgenomen dat geen vergrijpboetes worden opgelegd als bedrijven aantoonbaar kunnen laten zien dat ze aan de slag zijn met het verkleinen van de schijnzelfstandigheid binnen het bedrijf. Ga hier dus direct mee aan de slag om de boete van 25% of 50% van het naheffingsbedrag te voorkomen!
Het intrekken van de vergrijpboetes geldt alleen voor het eerste jaar (2025), verzuimboetes voor te late betalingen kunnen wel worden opgelegd.
Zekerheid met de modelovereenkomst
De huidige algemene en sectorale modelovereenkomsten bieden opdrachtgevers meer zekerheid. Belangrijk hierbij is echter wel dat ook feitelijk conform de modelovereenkomst wordt gewerkt en de geel gearceerde bepalingen in de modelovereenkomsten strikt worden opgevolgd.
Bouwend Nederland heeft haar eigen sectorale modelovereenkomst opgesteld. Voor het juiste gebruik van deze modelovereenkomst is tevens een uitgebreide toelichting bij de modelovereenkomst opgesteld. De modelovereenkomst is eind 2023 met enkele minimale aanpassingen verlengd tot en met 2028, klik hier voor het ons nieuwsbericht hierover.
In de in september 2024 verschenen zienswijze van betrokken ministeries is aangegeven dat geen nieuwe modelovereenkomsten meer worden afgesloten. Onze huidige modelovereenkomst voor aanneming van werk is dus nog steeds te gebruiken.
Ontwikkelingen
De komende weken en maanden zullen wij leden frequent informeren over de diverse ontwikkelingen zoals verwachte aanpassingen op het wetsvoorstel en de resultaten uit de gesprekken met de Belastingdienst.
We vragen onze leden om deze ontwikkelingen niet af te wachten en nu al aan de slag te gaan met "het dossier zzp". Met hoeveel zzp'ers werk je en welke zzp'ers kun je echt niet missen? Wordt altijd gewerkt met een goedgekeurde modelovereenkomst? En welke stappen kunnen bedrijven en zzp'ers zelf nog zetten om binnen wet- en regelgeving te werken.
Kortom: Kom in beweging!
Leden met vragen kunnen terecht bij Bouwend Nederland Advies en de regionale adviseurs of de training zzp volgen via onze Academy. Ook worden andere hulpmiddelen ontwikkeld in overleg met onze klankbordgroep. Houd onze website in de gaten om deze ontwikkelingen op de voet te volgen!
Vragen?
Heb je een vraag over dit kennisgebied? Onze adviseurs helpen je graag verder.
Gerelateerd nieuws
Op donderdag 14 november organiseren het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Belastingdienst twee webinars over zzp en schijnzelfstandigheid.
Op dinsdag 21 november organiseren Bouwend Nederland, ABU, NBBU, het ministerie van SZW en AWVN het webinar 'Huur je tijdelijk buitenlands personeel in? Dit moet je weten!'. Het webinar is zeer relevant voor bouw- en infrabedrijven die werken met buitenlandse zzp'ers.
Vandaag start onze gloednieuwe ledencampagne om de samenwerking met zzp’ers in onze sector vanaf 2025 te verduidelijken. De boodschap: ‘wacht niet af maar ga nu het gesprek aan met de zzp’er.’ Aanleiding is de aangescherpte controle van de belastingdienst op de samenwerking met zzp’ers vanaf 2025. In de bouw en infra zijn zo’n 230.000 zzp’ers actief.