De kleur zegt niet alles

De Bewust Veilig-dag is in 2020 geannuleerd als gevolg van de geldende coronamaatregelen. Het KAM ACZ heeft een brochure opgesteld 'De kleur zegt niet alles'. Het doel van deze brochure is iedereen bewust te maken van de risico’s bij het werken in de ondergrond en met en nabij kabels en leidingen, en samen zoveel mogelijk ongevallen voorkomen.

Synfra en KAM Aannemer Collectief Zuid

Stichting Synfra is een samenwerkingsverband tussen opdrachtgevers, Enexis, Brabant Water en WML in Brabant en Limburg. De naam Synfra is een samenstelling van synergie en infrastructuur. Samen met ketenpartners worden werkzaamheden gecombineerd en gecoördineerd die gericht zijn op het maatschappelijk belang; verminderen van overlast voor burgers en verlagen van kosten. Samenwerking betekent minder overlast en schade, omdat wegen en straten minder vaak worden opengebroken: alle noodzakelijke kabels en leidingen gaan gelijktijdig de grond in.
Alle ketenpartners binnen Synfra hebben hun eigen veiligheidsbeleid en hanteren hun eigen instructies. Neemt niet weg dat deze partijen veel van elkaar kunnen leren. Het KAM ACZ is er daarom om zoveel mogelijk kennis te delen, van elkaar te leren en waar mogelijk gezamenlijke procedures in te richten.
Meer informatie over Synfra is te vinden op hun website.

Incident

Een paar jaar geleden heeft een noodlottig ongeval plaatsgevonden. De medewerker dacht een witte PVC waterleiding te knippen, maar het betrof een elektriciteitskabel met kunststof mantel die verkleurd was (wit) met ongeveer dezelfde diameter als een PVC waterleiding.
Bij een saneringsproject van de waterleiding moest nog maar één wateraansluiting van een woningboerderij worden overgezet. Aan de hand van de KLIC informatie is gezocht naar de waterhuisaansluiting. De dienstkraan was niet bruikbaar door de geplaatste gastank. Na lang zoeken werd de mogelijk witte PVC 25 mm leiding ongeveer 80 cm onder het straatwerk gevonden. De leiding/waterhuisaansluiting is beoordeeld en op basis van kleur, diameter, geluid en vergelijkbare aangetroffen situaties in de omgeving werd de conclusie getrokken dat dit de huisaansluiting zou moeten zijn. Er werd afgesproken dat één van de collega’s de huisaansluiting van het water over ging zetten. In de veronderstelling dat het een waterleiding was, heeft hij de leiding met een PE tang geknipt in het onderheulde deel van het montage gat. De collega is door elektrocutie overleden. Daarnaast bleef hij onder spanning staan, waarbij te hulp geschoten collega’s ook een schok kregen. Zij dachten namelijk dat hij onwel was geworden en hadden niet in de gaten dat hij een 4x50AL laagspanningskabel geknipt had in plaats van een waterleiding. Er hadden dus nog meer slachtoffers kunnen vallen.
Overigens is dit niet het enige incident op dit gebied. Er zijn meer voorvallen bekend waarbij personen het met lichte verwoningen afbrengen of enorm geschrokken zijn. Zij hebben het er met veel geluk goed van afgebracht.

Toolboxen en maatregelen

Het is niet te voorkomen dat ondergrondse werkzaamheden in de nabijheid van onder spanning staande kabels gebeurt. Dit brengt risico's met zich mee, ook als je bezig bent met andere disciplines zoals bijvoorbeeld drinkwaterwerkzaamheden.
Onderstaande toolboxen en voorbeelden kunnen bijdragen aan het veiliger werken in deze ondergrondse omgeving:

• Doorloopschema selecteren kabels & leidingen
• Toolbox 'Verkeerde mantelbuis in gebruik voor E-kabels' – Liander
• Toolbox 'kabel en leidingselectie' – Gebr. Van der Steen
• Brochure 'De kleur zegt niet alles'
• Voorbeelden 'de kleur zegt niet alles'

De selectieprocedures voor kabels en leidingen blijven in ontwikkeling om ongevallen te voorkomen. Voorbeelden of informatie die hier een bijdrage aan leveren kunnen per mail gedeeld worden.

Een goede maatregel naar aanleiding van dit incident, is het standaard gebruiken van geïsoleerd knipgereedschap bij alle disciplines.

Bovenstaande toolboxen en voorbeelden op de site van Synfra kunnen vrij gebruikt worden. Ga je er aandacht aan besteden op de Bewust Veilig-dag 2021 (24 maart a.s.), laat het Yvonne de Rijck weten!
Als aannemers, opdrachtgevers, netbeheerders, Vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer en mede ondertekenaars van de Governance Code Veilige Energienetten hebben we er gezamenlijk een belang bij dat we hier veel aandacht voor blijven geven.