Legemaat van Elst volgt de weg der geleidelijkheid

Bij het gros van de familiebedrijven is de naam van het bedrijf een van de meest constante factoren. Bij Legemaat van Elst is dat net even anders, het bedrijf ut Woudenberg is in zijn honderdjarige bestaan een aantal keren van naam veranderd. Grondlegger van het bouwbedrijf dat in 1932 werd opgericht, was de Woudenbergse timmerman Bart Wolfswinkel. De eerste 38 jaar droeg het bedrijf dan ook zijn naam. Dat veranderde in 1960 toen meesterknecht Jan Legemaat het bedrijf van zijn baas overnam. Niet alleen de naam veranderde, Bouwbedrijf Legemaat ging zich ook meer toeleggen op grotere projecten dan het bouwen van kippenhokken en het onderhoudswerk op boerderijen en landgoederen. In 1973 werd medewerker Karel van Elst mede-eigenaar en werd het bedrijf omgedoopt in Legemaat & van Elst. Tegenwoordig is dat kortweg Legemaat van Elst. Op zich is dat best bijzonder, want de eigenaren heten inmiddels Legemaat en Van de Merwe.

Bedrijfsblindheid vermeden

De Legemaat die anno nu aan het roer van het bedrijf staat, is de tweede generatie. Piet volgde  in 1993 zijn vader op als directeur/eigenaar. "Ik heb niet het idee dat het altijd al de bedoeling was dat ik het familiebedrijf zou overnemen, of dat ik dat altijd al wilde. Als kind ging ik wel vaak met mijn vader meer naar het werk dus in die zin heb ik het bouwen wel van huis uit meegekregen. Maar dat geldt ook voor mijn broer en hij heeft nooit de ambitie gehad om het familiebedrijf over te nemen. Ik denk dat ik er min of meer in ben gegroeid." In de jaren tachtig was de koers wel al duidelijk. Na de MTS en militaire dienst ging Piet eerst nog bij bouwbedrijf Schimmel in Leersum aan de slag als timmerman. "Dat heb ik heel bewust gedaan. Het voorkomt een soort bedrijfsblindheid als je ook ziet en ervaart hoe het er bij andere bedrijven aan toe gaat." Vier jaar onder de paraplu van Schimmel was genoeg om de stap naar het familiebedrijf te maken. Piet nam niet meteen de touwtjes in handen maar begon als timmerman. In zijn vader en diens compagnon Karel van Elst had het bedrijf immers al twee directeur/eigenaren en voor een aannemer met 6 werknemers zou een driekoppige directie een beetje overdreven zijn. "Sowieso werkten mijn vader en Karel ook nog voor 60% mee als timmerman. De rest van het werk gebeurde in de overige twee dagen en in de avonduren." 

Stapje voor stapje een stukje groter

Net als de aanloop naar de overname heel geleidelijk ging, is Piet stapsgewijs in het bedrijf gegroeid. "Mijn vader kwam nog wel langs op de zaak nadat hij was gestopt en hij bleef ook wel geïnteresseerd, maar hij bemoeide zich verder niet meer met de dagelijkse gang van zaken. En waarom zou hij ook? Karel van Elst was er nog en dat was een ervaren vakman waar ik zowel op technisch gebied als over bedrijfsvoering nog veel van kon leren. Het scheelde ook dat we toen nog best klein waren en in de jaren erna heel gestaag zijn gegroeid, met gemiddeld één werknemer per jaar. Dan groei je mee en dat is toch heel anders dan wanneer je een bedrijf van 45 man overneemt en moet gaan leiden. Dat lijkt me een stuk lastiger."
Piet denkt dat het voor het bedrijf heel goed is geweest dat zijn vader zich na diens pensioen afzijdig hield van de bedrijfsvoering. "Je ziet het al te vaak verkeerd gaan als dat niet gebeurt. Als je een vader hebt die ruimschoots na de overname nog steeds zijn stempel op het bedrijf drukt, dat gaat niet goed. Zulke bedrijven verjongen niet, veranderen niet. Als ik een vraag had kon ik nog altijd bij pa terecht maar hij hield nooit dingen tegen." 

Klanten kiezen voor zekerheid

Veranderingen waren er vooral op het gebied van automatisering, omvang en werkzaamheden. Sinds Piet in 1992 zijn vader opvolgde, is het bedrijf gegroeid naar 45 vaste werknemers. Legemaat van Elst werkt voor 60% in de luxe vrije sector, voor 20% in verbouw en voor nog eens 20% in restauratie. "We bouwen nu zo’n vier zeer luxe woningen per jaar, en hebben sinds een jaar of drie het ERB-certificaat voor erkend restauratiebedrijf." Volgens hem gaat restaureren van oude panden en bouwen van nieuwe luxe woningen prima samen. "Voor beide takken van sport is een hoge mate van vakmanschap nodig." Dat kwaliteitsniveau en het feit dat het bedrijf al een jaar of 75 in de omgeving van Woudenberg werkte, heeft Legemaat van Elst door de crisis geholpen. "Ik had gedacht dat we het in die periode heel zwaar zouden krijgen, dat opdrachtgevers meer naar de goedkopere zzp’ers zouden neigen maar het tegendeel bleek waar; we bleven opdrachten krijgen. Mensen gingen liever in zee met een betrouwbaar bedrijf dat misschien wel duurder was, maar dat het werk wel zou afmaken."

Alle tijd en ruimte voor de 3e generatie

Dat Legemaat van Elst zich sinds vorig jaar ook nog hofleverancier mag noemen, draagt ook nog een steentje bij aan het beeld van een betrouwbaar en solide bedrijf. En dan is er ook nog het gegeven dat, zoals zoveel familiebedrijven, Legemaat van Elst zich meer op continuïteit focust dan op rendement. "Natuurlijk willen we geld verdienen. Het doel is alleen niet om er voor morgen het allerhoogste rendement uit te persen, maar om het bedrijf weer een generatie verder te brengen. Zeker wanneer je er al 20, 30 jaar aan hebt gebouwd, is dat belangrijk. Als een familiebedrijf 100 jaar bestaat, wil je niet dat het onder jouw leiding sneuvelt." Piet is 56 jaar en wil zeker nog wel een jaar of tien door. Of er daarna opnieuw een Legemaat aan het roer komt, durft hij niet te zeggen. "Ik heb een zoon die affiniteit heeft met de bouw en ook Bouwkunde studeert. Maar hij is pas 18 en we moeten nog maar zien of hij het leuk zou vinden om in het bedrijf te komen. Ik wil hem dat in ieder geval niet opleggen." Er is in ook tijd genoeg om dingen uit te vogelen, want in Hans van de Merwe heeft Piet al sinds begin deze eeuw een tien jaar jongere mede-vennoot. "Als ik er mee stop, dan kan Hans dus nog wel een tijdje door. Onder zijn hoede zou mijn zoon dus prima een aantal jaren kunnen kijken of het wat voor hem is en in het bedrijf kunnen groeien." Als het zover komt, dan hoopt Piet dat hij het net zo makkelijk kan loslaten als zijn vader destijds deed. Het scheelt natuurlijk dat er een goede vaste basis staat met personeel dat er al lang werkt. En ik heb natuurlijk zelf ervaren dat het beter is om afstand te nemen als je stopt. Maar of ik het kan, dat durf ik niet te zeggen!"