Ook provincie Limburg hanteert ingroeimodel emissieloos bouwen

Het belangrijkste inzicht van adviseur duurzaamheid Maurice Muijrers als het om duurzaamheid gaat: "Binnen bestaande budgetten is meer mogelijk dan ik aanvankelijk dacht." Muijrers houdt zich bij de provincie Limburg - goed voor 440 kilometer wegen en fietspaden - sinds drie jaar bezig met duurzame en circulaire grond-, weg-, en waterbouw. Vorig jaar ondertekende de provincie het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen. In het bijbehorende ingroeipad staat hoe en in welk tempo bouwmachines de komende jaren worden vervangen. Lichter materieel wordt eerder emissieloos dan zwaarder of specialistisch materieel. Muijrers: "Sindsdien nemen we bij aanbestedingen de basiseisen uit het ingroeipad mee. Voor transport mogen vooralsnog hogere euro-klassen en voor bouwmaterieel hogere stageklassen worden ingezet."

Provincie en gemeenten gebruiken ingroeimodel

Eindhoven is een van de koploper-gemeenten als het om emissieloos bouwen gaat. "Eindhoven werkt met een ambitieuzer ingroeimodel voor emissieloos bouwen en laat SEB als kwalitatief criterium meewegen in de aanbiedingen. Daarbij scoren zij aanbiedingen onder meer op inzet van HVO100 of emissieloos materieel. Een hoge score betekent meer virtuele korting en meer verlaging van emissies", legt Muijrers uit. "Met een aantal andere grote gemeenten in Limburg hebben we afgesproken om deze methode ook te gaan gebruiken. Daarmee bieden we eenduidigheid aan de markt. Het convenant SEB is het minimumniveau. Daarboven bepaalt een ieder zijn eigen ambitieniveau." Tot nu toe heeft de provincie één project wegonderhoud aanbesteed volgens deze methode. "We kregen vooral biobrandstof HVO 100 aangeboden. Misschien moeten we bij een volgende aanbesteding de virtuele korting op de aanneemprijs iets verhogen, zodat we ook aanbiedingen met emissieloos materieel krijgen."

Elektrische wals in de heuvels

Muijrers wordt uitgedaagd om binnen de bestaande budgetten te verduurzamen. Daarom kijken ze óók naar de SPUK-regeling die is opengesteld om de extra kosten van emissieloos aanbesteden deels gesubsidieerd te krijgen. Muijrers: "De vergoeding lijkt vooralsnog te beperkt om met name bij grotere machines het verschil te maken. Ik heb een vraag hierover uitgezet bij andere provincies. Ben benieuwd of zij deze regeling inzetten en met welk effect." De provincie heeft tot nu toe in vijf projecten emissieloos materieel ingezet. "Dat ging prima, op wat kleine leerpunten na. Zo stond de vrachtwagen met de opgeladen accupakketten een keer in de file en veroorzaakte het wisselen van de accupakketten van de asfaltspreidmachine een deukje in het asfalt. Ook hebben we gezien dat een elektrische wals in het heuvelachtige Zuid-Limburgse landschap geen volle dag kan draaien op één accu. We vinden het belangrijk om aannemers ervaring te laten opdoen met hun materieel."

Partiële recycling om CO2-uitstoot te verminderen

In de verduurzamingsplannen voor GWW-werken staat in Limburg CO2-reductie en circulair werken centraal. Daarbij richt de provincie zich in eerste instantie op asfalt, beton, staal en verlaging van de CO2 uitstoot. "Voor ons ligt de sleutel bij partiële recycling. We hebben de afgelopen twee jaar experimenten gedaan. Nu gaan we keuzes maken." Aan de markt zal het volgens Muijrers niet liggen. "We zien voldoende goede, duurzame innovaties. Denk aan grind volledig vervangen door betongranulaat of het gebruiken van gerenoveerde geleiderail. Waar het wringt, is dat op dit moment slechts een klein deel van het bouw- en sloopafval in de juiste vorm terugkeert in de bouw. Daardoor blijft de instroom van primaire grondstoffen hoog. We moeten hierover in de keten eigenlijk afspraken maken, bijvoorbeeld met woningcorporaties. Maar wie beslist waar de nog beperkte volumes circulaire materialen worden toegepast, in de wegenbouw of bij nieuwbouw van woningen." 

Gemeenten kunnen echt verschil maken

Muijrers vertelt over de inzet van provincie Limburg, maar uiteindelijk zijn het de gemeenten die echt verschil kunnen maken. 70% van het GWW-areaal is immers eigendom van gemeenten. "Kleinere gemeenten hebben niet altijd voldoende capaciteit om zich te verdiepen in duurzaam en emissieloos aanbesteden. Zo vraagt het kennis en voorbereiding om de middelen zoals SEB en MKI op de juiste manier toe te passen." Mogelijk kan werken in een bouwteam hierin helpen, bevestigt hij. In een bouwteam werken opdrachtgever, ontwerper en aannemer vanaf de ontwerpfase intensief samen. Zo versterk je elkaar. Zijn tips aan andere lokale overheden: "Begin je de kennis eigen te maken en doe ervaringen op. Vraag verder de provincie of gemeentes in de buurt om hulp. En kies voor een haalbaar ingroeimodel, passend bij het transitiepad SEB en bij jullie financiële mogelijkheden." 

Publicaties voor opdrachtgevers

• Duurzaamheidsbuffet
• Ruimte voor innovaties